เมื่อได้ยินปัญหาเกี่ยวกับข้อเข่าอาจทำให้หลายคนคิดว่าปัญหาเหล่านี้เป็นเรื่องของกลุ่มผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีอายุมากหน่อย ซึ่งอันที่จริงแล้วข้อเข่าเสื่อมเป็นอาการที่สามารถเกิดขึ้นได้กับผู้คนทุกเพศทุกวัย นอกจากผู้สูงอายุแล้ว กลุ่มคนที่อยู่ในวัยทำงานก็มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมได้มากเช่นเดียวกัน
โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นอย่างไร?
โรคข้อเข่าเสื่อมเกิดจากการที่ผิวข้อของกระดูกอ่อนเกิดการสึกหรอ ทำให้ผิวข้อที่แต่เดิมมีความเรียบลื่นและสามารถรองรับน้ำหนักของร่างกายได้ดี ไม่สามารถรับน้ำหนักของร่างกายได้อย่างปกติและสูญเสียความเรียบลื่นไป เกิดความขรุขระของผิวข้อ ทำให้เกิดเสียงดัง หรือมีอาการข้อยึดข้อติด พิสัยการขยับข้อลดลง เมื่อมีการขยับตัว หากเป็นมากขึ้นผู้ป่วยก็จะมีอาการปวดอาการเจ็บในข้อเข่า อาจเกิดการผิดรูปไปของข้อเข่าทำให้ขาโก่งได้
ทำไมกระดูกอ่อนบริเวณข้อเข่าจึงสึกหรอ
สาเหตุที่ทำให้กระดูกอ่อนบริเวณข้อเข่าเกิดการสึกหรอก็มาจาก 2 สาเหตุใหญ่ๆ คือ
- เกิดการสึกหรอขึ้นเองตามกาลเวลา ส่วนมากจะพบในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีการใช้งานข้อเข่ามากเป็นประจำ
- เกิดขึ้นกับผู้ที่เคยประสบอุบัติเหตุเกี่ยวกับข้อเข่า ที่ทำให้มีแตกหักของกระดูก การฉีกขาดของเส้นเอ็น หรือในผู้ป่วยบางรายที่เคยมีการติดเชื้อในข้อเข่า ทำให้เชื้อแบคทีเรียต่างๆ เข้าไปทำลายกระดูกอ่อน หรือในกลุ่มของคนที่ภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานผิดปกติ เช่น ผู้ที่ป่วยเป็นโรครูมาตอยด์ โรคพุ่มพวง ผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีการอักเสบในข้อเข่าทำให้เกิดการสึกหรอของผิวข้อเข่าได้
จะรู้ได้อย่างไรว่าเราเสี่ยงจะเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม
ตอนนี้หลายคนคงอยากทราบว่า แล้วเราจะมีวิธีการสังเกตตัวเองอย่างไรว่าตัวเองกำลังมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม ซึ่งวิธีการสังเกตก็มีดังนี้
เสียงที่ดังจากหัวเข่าตอนที่ขยับ ในกรณีของผู้ที่มีอายุน้อย อาจเป็นเสียงที่มาจากเส้นเอ็นที่วิ่งผ่านข้อเข่าตอนที่มีการขยับตัว ซึ่งเป็นเรื่องปกติทั่วไปไม่ใช่เรื่องที่น่ากังวล แต่สำหรับผู้ที่มีอายุมากขึ้น ผู้ที่เคยประสบอุบัติเหตุ หรือผู้ที่มีโรคที่ส่งผลต่อข้อเข่า หากคนกลุ่มนี้มีอาการเจ็บเมื่อมีการขยับ เดินขึ้นลงบันได หรือเมื่องอเข่ามากๆ นั่นเป็นสัญญาณเตือนว่าต้องรีบไปพบแพทย์
ลักษณะของขาที่ผิดรูปไป ขาโก่ง ก็นับเป็นอีกหนึ่งสัญญาณเตือนว่าอาจมีการสึกหรอของกระดูกอ่อนผิวข้อบริเวณข้อเข่า จึงควรที่จะไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัย
ข้อเข่าเสื่อม รักษาได้อย่างไร
เมื่อสังเกตได้ว่าตนเองเสี่ยงที่จะเป็นข้อเข่าเสื่อม แล้วไปพบแพทย์ ขั้นตอนแรกที่แพทย์จะทำก็คือการซักประวัติ สอบถามระยะเวลาที่มีการปวดข้อเข่า โรคที่เคยเป็น อุบัติเหตุที่เคยเกิด จากนั้นจึงจะทำการตรวจร่างกาย เช็คเสถียรภาพของข้อเข่า หาตำแหน่งที่เจ็บบริเวณผิวข้อ แล้วจึงส่งผู้ป่วยไปเอกซเรย์เพื่อประเมินระยะของโรค และเริ่มทำการรักษาตามอาการ โดยวิธีการรักษาก็สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 วิธีใหญ่ๆ คือ
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรค
- การใช้ยารักษา เช่น ยาลดอาการปวด ยาเสริมผิวข้อ การฉีดยากลุ่มสเตียรอยด์ ยาเพิ่มน้ำหล่อเลี้ยงข้อเข่า
- การผ่าตัด
ดูแลข้อเข่าอย่างไร ไม่ให้เสี่ยงเป็นข้อเข่าเสื่อม
- หมั่นขยับข้อเข่า เพื่อให้พิสัยการขยับของข้อเข่าเป็นปกติ
- หมั่นออกกำลังกายบริเวณกล้ามเนื้อรอบข้อเข่า โดยเฉพาะกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า เพื่อให้มีกล้ามเนื้อช่วยพยุงเข่าที่ดี